Inmiddels raken we gewend aan 2021 en alles wat daar tot nu toe bij lijkt te horen. We leven in een wereld van uitersten en toenemende polarisatie. Mensen in de zorg die hun (lees ‘onze’) nood over onze gezondheid van de daken schreeuwen, terwijl anderen ontkennen dat überhaupt sprake is van een gezondheidsprobleem. In Amerika staat in een volstrekt verdeelde samenleving een nieuwe president op het punt aan zijn ambtstermijn te beginnen en over de voormalige president las ik een paar dagen geleden in NRC dat die de laatste jaren aantoonbaar maar liefst zo’n 30.000 keer iets zei wat niet waar was. Tijdens de vele integriteittrainingen voor accountants in business die ik voor PLUC! mocht geven, heb ik dit fenomeen geregeld aangehaald. En, terwijl ik dit schrijf, staat de regering op het punt een avondklok af te kondigen, sneeuwt het in de Sahara en plenst het van de lucht in Lelystad. Dat laatste komt overigens wel vaker voor.
Persoonlijk kijk ik terug op een goed jaar, zowel zakelijk als privé. Zakelijk mocht ik veel vertrouwen ondervinden van een breed scala aan opdrachtgevers uit de publieke- en private sector en ben ik als partner geassocieerd met EBBEN Partners in Hilversum, (onderzoeks- en adviesbureau op het gebied van governance, risk & compliance, gespecialiseerd in fraude en integriteit) een bijzonder prettige en kundige groep professionals. Die stap heeft de scope van mijn werk aanzienlijk uitgebreid.
Als ik terugdenk aan de onderzoeken die ik in 2020 mocht uitvoeren, dan springt er één met kop en schouders bovenuit. Niet omdat de onderzochte fraude zo bijzonder was of de schade zo enorm, maar door de houding van de directie ten opzichte van de 2 medewerkers die de fraude pleegden.
Toen de fraude, die toch wel een aantal jaren had geduurd, was aangetoond en bekend was dat het bedrijf enkele tienduizenden euro’s schade had geleden, kwamen we op het punt de betrokkenen aan te spreken.
De frauderende medewerkers werkten al 10-tallen jaren binnen het bedrijf en ze waren inmiddels allebei eind 50, begin 60. Na ontslag zou hun vooruitzicht op de arbeidsmarkt niet hoger dan nul zijn. Het bedrijf in kwestie is gevestigd binnen een bijzonder hechte gemeenschap waar God regeert en waar sociaal maatschappelijk weinig verborgen blijft. We weten allemaal wel enkele van die plaatsten in Nederland te benoemen en als binnen zo’n gemeenschap een incident plaats heeft, staat dit vaak direct in de landelijke pers. Maar er is ook een andere kant die mij hier aangenaam heeft verrast.
Ik besprak de onderzoeksresultaten en de vervolgstappen met de hoofddirectie. In de meer dan 30 jaar fraudeonderzoek binnen de publieke- en private sector maakte ik niet eerder mee wat toen gebeurde. Hoewel men volledig afstand nam van het gedrag van de medewerkers en de geconstateerde fraude veroordeelde, handelde men niet zoals ik al 100-den keren eerder meemaakte. Men sorteerde namelijk niet voor op ontslag op staande voet, vaak gevolgd door naming and shaming binnen de organisatie, maar men sorteerde voor op toepassing van het beginsel ‘genade voor recht’.
En zo gebeurde het dat 2 medewerkers een bekennende verklaring aflegden, hun schuld erkenden en vervolgens tot hun verrassing hoorden dat ze niet werden ontslagen. Ze kregen beiden een nieuwe kans in combinatie met een andere functie. Voorwaarde was wel dat ze gedurende de rest van hun dienstverband tot hun AOW maandelijks de veroorzaakte schade in delen zouden vergoeden.
Je kunt hier van vinden wat je wilt, maar op mij maakte deze situatie aanzienlijk meer indruk dan een ‘ontslag op staande voet’. Dank voor deze ervaring.
