Het ‘onbekende onbekende’. Het lijkt dubbelop, maar feitelijk staat deze uitdrukking voor een situatie waarbij wel bekend is dát sprake is van fraude, maar waarbij geen enkel idee bestaat waar en hoe de fraude plaats vindt. Je weet niet wat je zoekt. Nog minder dan de bekende ‘naald in de hooiberg’, want van een naald weet je tenminste nog dat je een naald zoekt, nietwaar? Een dergelijke zaak is minimaal uitdagend te noemen, maar ons voordeel was dat we een naam van een mogelijke betrokkene hadden. Vindingrijkheid en vakkennis zijn op zijn plaats en in deze casus speelde ook de privacy een rol.
De opdrachtgever is deze zaak is een groot bedrijf waar installatietechniek van vitaal belang is voor de 24/7 continuïteit. Om storingen snel te kunnen verhelpen heeft men al jaren een afspraak met een 24/7-bedrijf uit hetzelfde postcodegebied dat snel de meest uiteenlopende onderdelen kan leveren en, indien nodig ook mensen.
Een medewerker van onze opdrachtgever werd in zijn vrije tijd aangesproken door een vage bekende die aan hem vroeg of hij bij bedrijf X werkte. Hierna zei de man dat opletten geboden was, want er werd gefraudeerd door een interne- en een externe partij. Hij noemde de namen van een technische voorman en van het 24/7-bedrijf dat zo snel kan leveren. Meer informatie gaf hij niet. Hij wilde er niets mee te maken hebben en hij wilde niet verder over het onderwerp spreken. Tsja en nu? Ons werd om onderzoek gevraagd. We zochten op een aantal manieren, waarvan we er één toelichten.
Wij stelden de geautomatiseerde omgeving veilig over een periode van 5 jaren. We werkten van het heden terug en we onderzochten of uit de contacten tussen de voorman en het 24/7-bedrijf afwijkingen of grote gemene delers konden worden vastgesteld. Opvallend was dat de contacten de laatste jaren steeds minder waren geworden tot zelfs nul in het laatste jaar. De toonzetting tussen partijen was professioneel en gepast amicaal te noemen. Niets stiekems. Geen enkele ondertoon of hint. Geen dubbele bodem. Verder zoeken dus, want er is gemeld dat sprake is van fraude.
Uit e-mail analyse bleek dat de voorman serieus aan het daten was met de dochter van de eigenaar van het 24/7-bedrijf. Zij was eigenaar van een eenmanszaak en haar bedrijf was ook als toeleverancier van onze opdrachtgever bekend. Echter in een heel andere branche dan het bedrijf van haar vader.
Het is medewerkers van onze opdrachtgever verboden privé data op de server van de werkgever op te slaan, maar dat had de voorman kennelijk niet begrepen. Hij had een forse hoeveelheid data opgeslagen, waaronder veel WhatsApp-verkeer tussen hemzelf en de vrouw. De dochter van de eigenaar van het 24/7 toeleveringsbedrijf, weet u nog?
We konden omwille van de privacywetgeving niet integraal kennis nemen van de inhoud van de privé data, maar we konden wel, in nauw overleg met juristen, zoeken met trefwoorden geformuleerd op basis van een hypothetische fraudecasus. Eén van die gebruikte tref- of zoekwoorden was ‘procent’ of het %-teken. Dat betekende de omslag.
Omdat het bedrijf van de vrouw al als toeleverancier bekend was bij onze opdrachtgever, kon zij direct factureren op basis van een ordernummer, zolang de factuur voor akkoord werd afgetekend. De voorman benaderde andere toeleveranciers voor onderdelen en voor diensten en verzocht aan hen te offreren aan het bedrijf van zijn vriendin. Met haar kopieerde hij de informatie uit de offertes op het briefpapier van haar eenmanszaak. Natuurlijk wel met een flink aantal procenten opslag. Toen zij via WhatsApp deze werkwijze bespraken hanteerden zij het woord ‘procent’.
Een lucratieve fraude, eenmaal bedacht, wordt al snel gewoonte dus we stelden een flink aantal van deze opgehoogde facturen vast. De toename van de opgehoogde facturen van het bedrijf van de vriendin liep min of meer synchroon met de afname van de contacten met het 24/7-bedrijf van haar vader. Dat bedrijf was niet betrokken, maar de dochter van de eigenaar wel.
De voorman bekende de fraude te hebben bedacht om zijn vriendin te helpen. Haar eenmanszaak liep heel slecht en op deze manier was er toch wat omzet. Hij had er zelf niets mee verdiend, vertelde hij. Samen constateerden we dat hij er wel veel mee had verloren.
